Definicja, Ale po co ?

Właśnie czytając ten post korzystasz z programu komputerowego. Zastanawiałeś się może co to jest program komputerowy. Pytanie to ma znaczenie dla prawników którzy zajmują się prawem informatycznym oraz programistów. Jeżeli nigdy o tym nie myślałeś to może czas o tym pomyśleć. Może warto wiedzieć z czego korzystasz i jak do tego przedmiotu odnosi się prawo.

 

Trochę Historii

Po pierwsze mam dobrą informację ktoś już za nas przeanalizował ten temat. Było to w USA w 1980. Według ówczesnego § 101 Copyright Act programem komputerowym jest zestaw twierdzeń lub instrukcji używanych bezpośrednio lub pośrednio w komputerze w celu osiągnięcia określonego rezultatu (cyt za A.Nowicka Prawnoautorska i patentowa ochrona programów komputerowych, Warszawa 1995) . Z tą definicją spójna jest definicja zaproponowana przez WIPO z 1978 roku, zaprezentowana w Modelowych Rozwiązaniach ochrony programu komputerowego. Według niej program komputerowy jest zbiorem instrukcji (kod źródłowy), które po umieszczeniu na rozpoznawalnym przez maszynę nośniku i automatycznym przetłumaczeniu na język zrozumiały dla tej maszyny( kod maszynowy) powoduje, że osiąga ona zdolność do wykonywania danej czynności lub też wykonuje daną czynność. Co istotne pomimo faktu, że definicja WIPO jest starsza to jednak Modelowe rozwiązania nie są aktem prawa powszechnie obowiązującego. Takim aktem już jest, a właściwie był Copyright Act

Stan prawa na dzień dzisiejszy ?

Dzisiaj zarówno Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/24/we z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie ochrony prawnej programów komputerowych oraz polska ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych nie zawierają definicji programu komputerowego. Czy to dobrze? Wydaje się, że tak bowiem rozwój informatyki jest na tyle dynamiczny, że nie jesteśmy w stanie napisać definicji w taki sposób aby była uniwersalna i trwała. Jednak w literaturze prawniczej można spotkać definicję w myśl której program to zbiór instrukcji sterujących pracą komputera ( A. Freedman Encyklopedia Komputerów, Gliwice, 2004).

W związku z tym widać, że w ujęciu prawnym i jak i informatycznym koniecznym jest ustalenie czy dany plik zawiera w sobie instrukcje które kieruje do maszyny. To właśnie odróżnia program komputerowy od elementów bazodanowych które nie posiadają takich instrukcji. Tym samym programem komputerowym będzie tylko ten plik który zawiera w sobie instrukcje do komputera zapisane i przetłumaczone na język zrozumiały dla komputera. Brak takich instrukcji spowoduje, że dany plik nie będzie programem komputerowym w sensie prawnym tylko plikiem tekstowym.

A co na to orzecznictwo?

Kwestia ta była przedmiotem rozważenia Sądu Apelacyjnego w Katowicach.W sprawie I Aca 1634/99 Sąd pochylił się nad kwestią ustalenia czy modyfikacja plik zawierający czcionkę to program komputerowy. Sąd skorzystał z opinii biegłego który stwierdził, że modyfikacja fontów, polegająca na dopisaniu do istniejących fontów polskich znaków diakrytycznych, nie jest programem komputerowym, a stanowi jedynie element bazodanowy. Cechą wyróżniającą programy komputerowe od elementów bazodanowych jest ta, że program komputerowy ma atrybut wykonywalności. Natomiast element bazodanowy może być produktem rynku oprogramowania w tym sensie, że może być przedmiotem oferty handlowej. Z całą jednak pewnością taki element nie jest programem komputerowym. Co istotne nawet kiedy mamy powiązania funkcjonalne pomiędzy elementami bazodanowymi, a programem również nie możemy mówić o tym, że te konkretne elementy wchodzą w skład programu komputerowego.

Za takim stanowiskiem przemawia wyrok Sądu Apelacyjnego w warszawie – VI Wydział Cywilny z dnia 5 lutego 2015 r. VI ACa 531/14 gdzie czytamy, że baza danych i program do jej obsługi Są to odrębne, aczkolwiek funkcjonalnie ze sobą powiązanie dobra intelektualne, z których każde może stanowić samoistny przedmiot obrotu i ochrony. Tym samym fakt powiązania funkcjonalnego pomiędzy bazą, a programem nie stanowi warunku który determinuje rozróżnienie tych dwóch elementów.

Wnioski

Takie stanowisko Sądów Warszawskich nasuwa bardzo ważny wniosek. Jednym kryterium odróżniającym program komputerowy od innych przedmiotów ochrony jest fakt wydawania poleceń komputerowi. Nie wpływają na ocenę tego faktu inne czynniki w tym powiązania funkcjonalne danego przedmiotu. Taki wniosek prowadzi do daleko idących wniosków. Po pierwsze w zależności od kwalifikacji będą miały zastosowanie inne przepisy prawa, a także będzie inna wartość przedmiotu umowy czy też sporu sądowego. Powoduje to, że ta kwestia jest na tyle ważna, że wymaga dokładnego badania pod względem faktycznym jak i prawnym.